Το φράγμα Sadd Al-Kafara

Το παλαιότερο μεγάλης κλίμακας φράγμα στον κόσμο…

Περίπου σαράντα χιλιόμετρα νότια του Καΐρου, κοντά στην πόλη του Helwan, βρίσκονται τα ερείπια του Sadd-el-Kafara (= φράγμα των ειδωλολατρών), ενός χωμάτινου φράγματος μεγάλου μεγέθους χτισμένου γύρω στο 2700 – 2600 π.Χ., που ανακαλύφθηκε 130 χρόνια πριν, στην παλιά, βαθιά και ξηρή κοιλάδα Garawi. Το χωμάτινο φράγμα, με εξωτερικό μέτωπο από λιθοδομή, αρχικά είχε ύψος 14 μ. και μήκος κορυφογραμμής 113 μ. και θεωρείται σήμερα το αρχαιότερο γνωστό φράγμα τέτοιου μεγέθους στον κόσμο.

Ο πρωταρχικός σκοπός του φράγματος ήταν να συγκρατεί το νερό από τις σπάνιες αλλά πολύ ισχυρές πλημμύρες της περιοχής. Θα μπορούσε επίσης να εξασφαλίζει νερό στους εργάτες και τα ζώα που δούλευαν στα κοντινά λατομεία εξόρυξης πέτρας και μαρμάρου για την κατασκευή των πυραμίδων και των ναών. Το φράγμα κατασκευαζόταν για 10-15 χρόνια και πριν ολοκληρωθεί παρασύρθηκε από μία καταστροφική πλημμύρα. Ανακαλύφθηκε ξανά από τον Georg Schweinfurth το 1885.

Το μεγάλο του μέγεθος αποδεικνύει ότι οι μηχανικοί δεν έκαναν πειραματισμούς αλλά εργάστηκαν με έναν πολύ συστηματικό τρόπο. Η κατασκευή του φράγματος έγινε την εποχή που οι Αιγύπτιοι βασιλείς έχτισαν τις πυραμίδες τους στην άλλη όχθη του ποταμού Νείλου και έχουν εντοπιστεί ομοιότητες στην πέτρινη τοιχοποιία των πυραμίδων και του φράγματος. Βέβαια εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ερωτήματα γύρω από το φράγμα της κοιλάδας Garawi.

Image courtesy of Hydria Virtual Museum

Hydria Virtual Museum

Image courtesy of Hydria Virtual Museum

Hydria Virtual Museum

Image courtesy of Hydria Virtual Museum

Hydria Virtual Museum

Παρά τη σημασία του και το γεγονός ότι μέρος του παραμένει ανέπαφο σήμερα, το φράγμα αγνοείται από τους περισσότερους και βεβαίως από τα τουριστικά πρακτορεία. Ακόμα και όσοι ενδιαφέρονται ειδικά για την αρχαιολογία της Αιγύπτου και επισκέπτονται γνωστά μνημεία της περιοχής συνήθως δεν το περιλαμβάνουν στο πλάνο των επισκέψεών τους. Επιπλέον, αν και το φράγμα έχει ανακαλυφθεί ήδη από τα τέλη του 19ου αι., δεν έχει επαρκώς μελετηθεί ακόμα.

Αυτή η μελέτη περίπτωσης παρουσιάζει το φράγμα Sadd-el-Kafara με στόχο την καλύτερη ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για την προστασία και αποκατάστασή του, ώστε να μετεξελιχτεί σε τουριστικό αξιοθέατο.