ΑΝΘΡΩΠΟΙ
Η Γέρασα άνθησε λόγω της κεντρικής θέσης της σε μια κοιλάδα με άφθονο νερό. Ως εκ τούτου το νερό ήταν καθοριστικό για την ευημερία της. Η πόλη ονομαζόταν κάποτε Αντιόχεια «η επί Χρυσορρόη ποταμώ», από το κάπως μεγαλειώδες όνομα του μικρού ρέματος που εξακολουθεί να χωρίζει το ανατολικό από το δυτικό τμήμα της πόλης. Αλλά το όνομα «Αντιόχεια» είναι σημαντικό και δείχνει καθαρά ότι ένας από τους Σελευκίδες Βασιλείς με το όνομα Αντίοχος υπήρξε υπεύθυνος για την μετεξέλιξη του μικρού χωριού σε μεγάλη πόλη, πιθανότατα ο Αντίοχος IV, στις αρχές του 2ου αι. π.Χ.
Οι ελληνιστικές πόλεις απολάμβαναν ορισμένα δικαιώματα αυτοδιοίκησης που διατηρήθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής εποχής. Η Γέρασα ήταν μια από αυτές και στις αρχές της Ρωμαϊκής περιόδου της ιστορίας της εντάχθηκε στην ομοσπονδία ελεύθερων πόλεων, γνωστή ως Δεκάπολι. Από τότε και μέχρι τα μέσα του 1ου αι. μ.Χ. η Γέρασα απολάμβανε ειρήνη και ευημερία. Σημειώθηκε άνθηση του εμπορίου με τους Ναβαταίους όπως μαρτυρούν τα πολυάριθμα νομίσματα του βασιλιά Αρέτα IV που έχουν βρεθεί.
Στα πρώτα της στάδια η Γέρασα πρέπει να διατήρησε μια κάποια ισορροπία μεταξύ των αναγκών σε νερό της αρχαίας πόλης και των διαθέσιμων υδάτων. Η πόλη βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Χρυσορρόη, παραπόταμου του Wadi Zarqa. Εντός των μελλοντικών τειχών της πόλης υπήρχε μια πηγή με παροχή που κυμαινόταν ακανόνιστα μεταξύ 1500 και 15000 m3/ημέρα, και τροφοδοτούσε τα σπίτια, τους κήπους και, από το 2ο αι. μ.Χ., τα Ανατολικά Λουτρά. Μέχρι σήμερα η πηγή Ain Karawan εξακολουθεί να αναβλύζει νερό…
Καθώς η πόλη άρχισε να ευημερεί ως γεωργικό και εμπορικό κέντρο, ανέβηκε το βιοτικό επίπεδο και αυξήθηκε η ατομική κατανάλωση νερού, σε σπίτια, λουτρά, κρήνες, κ.λπ. Συνολικά έχουν βρεθεί μέχρι τώρα τα ερείπια επτά λουτρών (συν ένα στο Birketein), ενός νυμφαίου και πολλών κρηνών. Συγκεκριμένα το Birketein θεωρούνταν ένα πολυτελές «προάστιο» που διέθετε θέατρο, και παράλληλα ένας τόπος λατρείας για τους ετήσιους εορτασμούς του Maiuma.
Στο δεύτερο μισό του 1ου αι. μ.Χ., η πόλη της Γέρασας γνώρισε μεγάλη ακμή. Το 106 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Τραϊανός κατασκεύασε δρόμους σε όλη την επαρχία και το εμπόριο αναπτύχθηκε στη Γέρασα ακόμη περισσότερο. Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την πόλη το129-130 μ.Χ. και για να γιορταστεί η επίσκεψή του χτίστηκε η αψίδα του θριάμβου. Μια αξιοσημείωτη λατινική επιγραφή καταγράφει μια θρησκευτική αφιέρωση μελών του αυτοκρατορικού ιππικού που διαχείμαζαν εκεί.
Κατά τη διάρκεια του 2ου αι. μ.Χ. η πυκνοκατοικημένη πλέον πόλη των 20.000 – 25.000 κατοίκων απολάμβανε μια χρυσή εποχή αστικού μεγαλείου, με κατασκευή νέων ναών του Δία και της Αρτέμιδος, ενός Ιππόδρομου, και ενός Ωδείου. Πολλά μνημεία, δημόσια κτίρια και λουτρά χτίστηκαν με δωρεές εύπορων πολιτών της Γέρασας. Η πόλη εντός τειχών έφτασε περίπου τα 800.000 τετραγωνικά μέτρα.
Από το 350 μ.Χ. μια μεγάλη χριστιανική κοινότητα ζούσε στη Γέρασα, και μεταξύ του 400-600 μ.Χ. χτίστηκαν περισσότερες από 13 εκκλησίες, πολλές από αυτές με υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα. Ένας καθεδρικός ναός χτίστηκε τον 4ο αι. Επίσης μια αρχαία συναγωγή με λεπτομερή ψηφιδωτά που περιλαμβάνουν την ιστορία του Νώε βρέθηκε κάτω από μια εκκλησία.
Η περσική εισβολή το 614 μ.Χ. σταμάτησε την ακμή της πόλης, η οποία ωστόσο συνέχισε την οικονομική της δραστηριότητα κατά την περίοδο των Ομεϋαδών, όπως μαρτυρούν πρόσφατες ανασκαφές. Το 749 μ.Χ. ένας ισχυρός σεισμός κατέστρεψε μεγάλο μέρος της Γέρασας και τα περίχωρά της. Κατά την περίοδο των Σταυροφοριών μερικά από τα μνημεία μετατράπηκαν σε φρούρια, όπως ο Ναός της Αρτέμιδος. Μικροί οικισμοί συνέχισαν να υπάρχουν στη Γέρασα κατά τη διάρκεια της περιόδου των Αγιουβιδών, των Μαμελούκων και των Οθωμανών. Η ανασκαφή και η αποκατάσταση της Γέρασας είναι σχεδόν συνεχής από το 1920.
Οι εορτασμοί του Maiuma
Το Maiuma ήταν πιθανότατα φοινικικής προέλευσης και από τα τέλη της ρωμαϊκής εποχής φαίνεται ότι είχε αποκτήσει φήμη ασυδοσιών. Αποτελούσε πιθανώς ένα νυχτερινό θεατρικό πανηγύρι που πήρε το όνομά του από την περίοδο που διεξαγόταν, δηλαδή το μήνα Μάιο. Ετυμολογικά η λέξη είναι πιο πιθανό να προέρχεται από τη σημιτική λέξη Mai, που σημαίνει «νερό». Πρόσφατα στοιχεία από την πόλη Αφροδισιάδα, όπου ανακαλύφθηκε μια μεγάλη δεξαμενή στη Στοά του Τιβερίου, μπορεί να υποδηλώνουν ότι τα υδάτινα θεάματα αποτελούσαν μέρος των εορτασμών.
Το όνομά του μπορεί επίσης να προέρχεται από το λιμάνι της Maiuma (Γάζας), όπου ίσως έχει τις ρίζες του ο εροτασμός, ο οποίος μπορεί να περιλάμβανε μικτά λουτρά, νυχτερινά θεάματα και τελετουργικά γεύματα. Ο Λιβάνιος αισθάνθηκε ότι η γιορτή ήταν έκφυλη και, παρά την αυξανόμενη παρουσία του Χριστιανισμού στη Γέρασα, προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή επανήλθε στην πόλη τον 6ο αι. μ.Χ.
Στους ετήσιους εορτασμούς του Maiuma, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, πρέπει να λάμβανε χώρα η τελετουργική βύθιση γυμνών γυναικών σε νερό.
Το Βόρειο Θέατρο
Αυτό το θέατρο 800 θέσεων είναι προσανατολισμένο προς τα βορειοανατολικά με θέα στις δεξαμενές El Birktein. Ίσως το θέατρο να είχε κατασκευαστεί για να παρακολουθούν οι θεατές τους εορτασμούς στις δεξαμενές, αλλά κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται από τις ανασκαφές. Το θέατρο «βλέπει» μόνο τη βόρεια πλευρά των δεξαμενών, χωρίς καλή οπτική επαφή με την επιφάνειά τους, ακόμη και από τα καθίσματα του άνω διαζώματός του.
Χτίστηκε αρχικά κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μάρκου Αυρήλιου (161-180 μ.Χ.), πιθανώς ως επιμελητήριο του συμβουλίου της πόλης, και διευρύνθηκε αργότερα. Ίσως να είχε χρησιμοποιηθεί για τελετές, πριν από τις εορταστικές εκδηλώσεις του Maiuma. Η απλότητα και το μικρό μέγεθος του θεάτρου (σε αντίθεση με το Νότιο Θέατρο της Γέρασας) κάνουν τους ειδικούς να εικάζουν ότι θα μπορούσε επίσης να είναι ένα Ωδείο αφιερωμένο σε σύντομης διάρκειας μουσικές παραστάσεις.
Η αρχική κατασκευή αργότερα επεκτάθηκε σε 1.600 θέσεις. Το θέατρο χρησιμοποιούνταν από τον 2ο έως τον 6ο αι. μ.Χ., όπως φαίνεται από τα νομίσματα που βρέθηκαν στην ανασκαφή.