Το υδραγωγείο του Ευπαλίνου στη Σάμο

Tο Ευπαλίνειο Όρυγμα στη Σάμο, που παρέμεινε σε χρήση για περισσότερο από μία χιλιετία, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα αρχαίου σχεδίου και μηχανικής. Ακόμα και έμπειροι επιστήμονες, που ασχολούνται με την κατασκευή μεγάλων σηράγγων, παραμένουν έκπληκτοι στις μέρες μας με το έξυπνο σχέδιο του υδραγωγείου και την εκτέλεσή του. Η ακρίβεια της εκτέλεσης του υδραγωγείου είναι τέτοια, ώστε να μπορεί να συγκριθεί ακόμη και με σύγχρονα έργα (π.χ. σήραγγες του μετρό), που κατασκευάστηκαν με σύγχρονες τεχνολογίες.

Χτισμένο τον 6^ο αι. π.Χ., το υδραγωγείο θαύμασε ο Ηρόδοτος σχεδόν έναν αιώνα μετά την κατασκευή του, ως ένα σημαντικό επίτευγμα, εστιάζοντας κυρίως στο μεσαίο τμήμα του: Μια σήραγγα με μήκος 1.036 μ., με “δύο στόματα” εκατέρωθεν του όρους Άμπελος (σήμερα Κάστρο), από όπου λαξεύτηκε ταυτόχρονα. Το υδραγωγείο κατασκευάστηκε για να βελτιωθεί η ποσότητα του διαθέσιμου νερού στην πόλη -ο πληθυσμός της οποίας υπολογίζεται σε 15.000 με 20.000 κατοίκους- και να διασφαλιστεί η εν λόγω προμήθεια, ακόμη και σε κατάσταση πολιορκίας. Έτσι, για λόγους ασφάλειας ένα σημαντικό μέρος του υδραγωγείου έπρεπε να κατασκευαστεί μέσα στο βουνό και όχι γύρω από αυτό.

Έτσι, το υδραγωγείο του Ευπαλίνου δεν είναι μόνο ένα υδραυλικό έργο, αλλά και ένα πολιτικό τόλμημα: Οι αρχές εκείνης της εποχής πείστηκαν από το σχέδιο της κατασκευής που προέβλεπε στο ταυτόχρονο τρύπημα των δύο απέναντι πλευρών του βουνού και επένδυσαν σε ένα “αόρατο” έργο, χωρίς προηγούμενο…

Σε αυτήν την περίπτωση μελέτης παρουσιάζεται το υδραγωγείο του Ευπαλίνου. Το Ευπαλίνειο Όρυγμα εντοπίστηκε στα μέσα του 19^ου αι. και από το 1992 αποτελεί, μαζί με το Ηραίο της Σάμου, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σήμερα είναι ένας από τους σημαντικότερους πόλους έλξης επισκεπτών στο νησί.