Η υδροδότηση της Καρχηδόνας στα Ρωμαϊκά χρόνια

Το νερό στη σύγχρονη Τύνιδα 

Σήμερα η Τύνιδα είναι μια πόλη 2,5 εκατ. κατοίκων (σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Τυνησίας). Η αστικοποίηση έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των υπόγειων υδάτων και τη μόλυνσή τους.

Η πρωτεύουσα σήμερα εξυπηρετείται από τα νερά της Λεκάνης Medjerda, κυρίως λόγω της κατασκευής πολλών σύγχρονων φραγμάτων και της μεταφοράς του νερού από το βορρά προς την πρωτεύουσα και τις άλλες παράλιες περιοχές (Cap Bon, Sahel) μέχρι το Sfax στα ανατολικά. Τα έργα αυτά υλοποιήθηκαν μερικές δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία της χώρας (δεκαετίες 1970 με 1990).

Η λεκάνη απορροής της πεδιάδας Medjerda είναι η κύρια λεκάνη τροφοδοσίας νερού για την Τύνιδα και για τις περιοχές που βρίσκονται πέρα από αυτή. Παρόλα αυτά, τόσο οι πλημμύρες όσο και η ξηρασία είναι συχνά φαινόμενα που προκαλούν ανησυχία στους αγρότες. Μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του Φεβρουαρίου 1973, οι οποίες προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές σε όλη τη χώρα, συστήθηκε το Γραφείο για την Ανάπτυξη της Κοιλάδας Medjerda  (Office for the Development of Medjerda Valley), με κύρια αποστολή να διαχειριστεί τις πλημμύρες, την αποχέτευση και αποστράγγιση, την προστασία και αποκατάσταση των εδαφών, την άρδευση και τις γεωργικές εργασίες στην περιοχή. Δυστυχώς το γραφείο αυτό δεν υπάρχει πλέον, αν και η αναγκαιότητά του μετά τις πλημμύρες του 2003, του 2007 και του 2009 έχει εκ νέου αναδυθεί.

Η Βόρεια Τυνησία, διαθέτοντας αφθονία υδάτων (κατέχει το 80% των επιφανειακών υδάτων της χώρας) αποτελεί το σιτοβολώνα της χώρας. Είναι γεγονός ότι η περιοχή παρουσιάζει το 63% της εθνικής γεωργικής παραγωγής βορείως, και το 80% της παραγωγής δημητριακών. Η υπόλοιπη χώρα είναι ημι-άνυδρη, άνυδρη και κατά ένα μέρος καλύπτεται από την έρημο Σαχάρα.

Παρά την έλλειψη υδάτινων πόρων, ειδικά σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες, η Τυνησία έχει καταφέρει να αξιοποιήσει το 95% των πόρων της και να προσφέρει καθολική πρόσβαση σε πόσιμο νερό στις αστικές περιοχές (όπου βρίσκονται τα 2/3 του πληθυσμού) και πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε ποσοστό 85% στις αγροτικές περιοχές (όπου βρίσκεται το 1/3 του πληθυσμού).

Συνήθειες του σύγχρονου κόσμου

Στην Τύνιδα και σε άλλες μεγάλες πόλεις, η κατασκευή σύγχρονων πολυώροφων κτιρίων δεν είναι πρόσφορη για τη χρήση παραδοσιακών συστημάτων διαχείρισης του νερού με πηγάδια ή Majil, τα οποία πλέον έχουν εγκαταλειφθεί.

Από την άλλη, οι συνήθειες δεν έχουν αλλάξει στις αγροτικές περιοχές, όπου η παράδοση περνά από γενιά σε γενιά, και όπου τα σπίτια, τα πηγάδια και τα Majil είναι ακόμα σε λειτουργία για τη φύλαξη του πόσιμου νερού. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι στις αγροτικές περιοχές εξακολουθούν να αποθηκεύουν νερό και σε κεραμικά δοχεία, γιατί απολαμβάνουν τη γεύση του νερού μετά την επαφή του με ένα κεραμικό σκεύος. Ο παραδοσιακός τρόπος διαχείρισης του νερού σε επίπεδο κατοικίας είναι πολύ αποτελεσματικός (η ημερήσια κατανάλωση περιορίζεται σε μόλις 30-60 λίτρα για κάθε μέλος της οικογένειας) και συνεισφέρει στη διατήρηση αυτού του πολύτιμου πόρου.

Image courtesy of Hydria Virtual Museum

Hydria Virtual Museum

Image courtesy of Hydria Virtual Museum

Hydria Virtual Museum

Σήμερα τα χαμάμ είναι πιο διαδεδομένα σε αστικές παρά σε αγροτικές περιοχές. Είναι ένας τόπος θεραπείας, χαλάρωσης και διασκέδασης και χρησιμοποιούνται ειδικά για το προγαμιαίο λουτρό της νύφης.

Όλα τα υδραυλικά ερείπια της Τύνιδας είναι πολύ καλά διατηρημένα και μπορεί κάποιος να τα επισκεφθεί σήμερα, ειδικά κατά μήκος του υδραγωγείου Zaghouan, το οποίο φτάνει μέχρι την Καρχηδόνα και αποτελεί οργανωμένη τουριστική διαδρομή ήδη από το 2007. 

Για περισσότερες ταξιδιωτικές πληροφορίες μπορεί κανείς να απευθυνθεί στο Τουριστικό Γραφείο Τυνησίας (Tourist Office of Tunisia) http://www.bonjour-tunisie.com