Αποκατάσταση των foggara στην Αλγερία

Στην Αλγερία, όπως και σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, η χρήση της τεχνικής των foggaras εφαρμόζεται παραδοσιακά για τη συλλογή νερού και την άρδευση των οάσεων. Οι foggaras είναι «ορυχεία νερού» που κατακρατούν και διανέμουν τα υπόγεια ύδατα μέσω ενός δικτύου αποστραγγιστικών στοών με μικρή κλίση, στις οποίες το νερό κινείται αποκλειστικά μέσω της βαρύτητας. Το σύστημα Foggara δεν είναι παρά ένα αρδευτικό σύστημα: αποτελεί το καμάρι των ανθρώπων της όασης και μια σημαντική κοινωνική και πολιτιστική κληρονομιά, που έχει τη δυνατότητα να χαρακτηριστεί ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Η αρχαία αυτή τεχνική άρδευσης, που είναι σε λειτουργία εδώ και αιώνες, στις μέρες μας εγκαταλείπεται ταχύτατα. Τα συστήματα των foggaras είναι πλέον σε κίνδυνο. 

Στην Αλγερία, εξαιτίας μιας σειράς περιβαλλοντικών και κοινωνικών αιτιών, ο αριθμός των λειτουργικών foggaras έχει πέσει από 1400 (πριν από λίγες δεκαετίες) σε μόλις 900, με την πλειοψηφία αυτών να παρέχουν εξασθενημένη ροή νερού. Η κατάσταση επιδεινώνεται και εξαιτίας των συχνά ανεξέλεγκτων γεωτρήσεων που εξαντλούν τους υπόγειους υδροφορείς.

Ειδικά στην περιοχή του Timimoun η τελευταία απογραφή του 2001 προσδιόρισε 250 foggaras σε λειτουργία, με μέσο ρυθμό απώλειας αυτών μία με δύο κάθε χρόνο.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, η παρούσα μελέτη περίπτωσης προτείνει σύγχρονες προσεγγίσεις για την αποκατάσταση των foggaras. Η μελέτη βασίζεται στο εθελοντικό έργο αποκατάστασης που έλαβε χώρα τον Μάρτιο 2011 στην όαση του Timimoun. Οι αποκαταστημένες στοές, που τίθενται και πάλι σε λειτουργία, επιτρέπουν την ανάπτυξη της γεωργίας στις οάσεις, η οποία είχε εγκαταλειφθεί λόγω της έλλειψης νερού.

Απώτερος στόχος της μελέτης είναι να τονίσει την επιτακτική ανάγκη να διατηρηθούν οι foggaras, αυτά τα μοναδικά έργα υδραυλικής μηχανικής του παρελθόντος.