Διαχείριση γης και νερού

Το Hvar είναι ένα νησί της ομάδας των νησιών της Μέσης Αδριατικής. Καλύπτει μια έκταση ~ 300 km2. Το μήκος του νησιού είναι 68 χλμ. και το πλάτος του είναι μέχρι και 10,5 km, ενώ η ψηλότερη κορυφή του είναι 628 μ. Το Hvar είναι ασυνήθιστο για την περιοχή, έχοντας μια μεγάλη εύφορη παραθαλάσσια πεδιάδα και τρεχούμενα νερά. Οι πλαγιές του είναι σήμερα καλυμμένες από πευκοδάση, αμπέλια, ελαιώνες, οπωρώνες και χωράφια λεβάντας στις αγροτικές περιοχές. Το κλίμα χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια με πολλές ώρες ηλιοφάνειας. Το νησί έχει σήμερα ~ 11.000 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, η οποία ακολουθείται από τον τουρισμό.

Η ‘Ager’ (λατινική ονομασία για τη λέξη κάμπος) είναι μία εύφορη πεδιάδα που απλώνεται στα ανατολικά από τον κόλπο όπου βρίσκεται το Stari Grad (Φάρος) και τελειώνει στον όρμο της Vrboska. Το μήκος της πεδιάδας είναι 6 χλμ. και το πλάτος της είναι 2 χλμ. Στα νότια συνορεύει με μια οροσειρά (με κορυφή στα 628μ.), από την οποία πολλά περιστασιακά ρεύματα, μεγάλα και μικρά, ρέουν κάτω στην πεδιάδα. Στα βόρεια υπάρχουν μικρότεροι λόφοι. Η πεδιάδα είναι χωρισμένη σε 73 ορθογώνια αγροτεμάχια, τις αρχαίες χώρες (ή strigae), που το κάθε ένα έχει διαστάσεις 181 x 905μ. Ο σχεδιασμός πόλεων και πεδιάδων σε σχήμα διχτυού εφευρέθηκε από τον Ιππόδαμο της Μιλήτου (498-408 π.Χ.).

Το όνομα Hvar προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη Φάρος (λατινικά: Pharia). Δόθηκε από τους Έλληνες (από το νησί της Πάρου στο Αιγαίο) που ίδρυσαν την αποικία τους στο βόρειο τμήμα του νησιού στις αρχές του 4ου αι. π.Χ.  Εδώ βρίσκεται η σύγχρονη Stari Grad (=παλιά πόλη).

Κατά την αρχαιότητα το νησί Hvar αποικίστηκε κυρίως λόγω της αφθονίας γλυκού νερού που επέτρεψε την ανάπτυξη της γεωργίας. Η περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν οι Παριανοί είναι στο βόρειο και κεντρικό τμήμα του Hvar, στο τέλος του κόλπου, εκεί όπου αρχίζει η εύφορη πεδιάδα και όπου υπάρχουν πολλές πηγές. Αυτή η περιοχή χωρίζεται με ψηλά βουνά από το δυτικό τμήμα του νησιού, όπου βρίσκεται η πόλη του Hvar, με νότιο προσανατολισμό και με ένα μακρύ και στενό ανατολικό τμήμα, το οποίο, σαν το άκρο από ένα σουβλί, εισχωρεί στην ηπειρωτική χώρα.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η ίδρυση της πόλης δεν πραγματοποιήθηκε ειρηνικά για τους Ιλλυριούς του τόπου, που υποστηρίχτηκαν από τους συμμάχους τους στην ηπειρωτική χώρα, οι οποίοι επέδειξαν σθένος υπερασπιζόμενοι την πεδιάδα. Μετά τα αρχικά προβλήματα η πόλη ιδρύθηκε και περικλείστηκε από τείχη. Η περίμετρος της ελληνικής Φάρου είναι αρκετά γνωστή σήμερα. Η αρχαία πόλη ήταν περιμετρικά κυκλωμένη από οχυρωματικά τείχη, απομεινάρια των οποίων είναι ακόμα ορατά, όπως και ερείπια από μια πύλη της πόλης με πύργους. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως την κάτοψη της ελληνικής πόλης και έχουν αποκαλύψει ίχνη των σπιτιών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εδαφική οργάνωση που εφαρμόστηκε τον 4ο αι. π.Χ. χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα! Αυτή διαμορφώνει το πολιτιστικό τοπίο μιας εύφορης πεδιάδας, της οποίας το σύστημα οργάνωσης των αγροτεμαχίων της είναι το ίδιο όπως πριν 2400 χρόνια.

Κάτω από το ελληνικό αρχαιολογικό στρώμα υπάρχουν ενδείξεις παλαιότερης ύπαρξης μιας μικρής φυλετικής κοινότητας Ιλλυριών της Εποχής του Σιδήρου, του 6ου-5ου αι. π.Χ. στο Stari Grad. Λείψανα φρουρίων και πέτρινοι τύμβοι γύρω από την πεδιάδα τεκμηριώνουν αυτή ή ακόμη και προγενέστερη χρονολόγηση.