Από τα αρχαία υδραγωγεία στο σύγχρονο υδραγωγείο της Ρώμης

Αυτή η μελέτη περίπτωσης λαμβάνει υπόψη τις ενοποιήσεις και τους μετασχηματισμούς αρχαίων υδραγωγείων και τον συσχετισμό τους με διάφορες ανάγκες σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Η πλειονότητα των αρχαίων ρωμαϊκών υδραγωγείων έχει αφετηρία στην οροσειρά των Απεννίνων (ανατολικά της Ρώμης), όπου οι πηγές χωροθετούνται σε έδαφος από ασβεστόλιθο. Δύο από τα υδραγωγεία (Alsietina και του Τραϊανού) ξεκινούσαν από την οροσειρά Sabatini, μια ηφαιστειογενή περιοχή η οποία βρίσκεται βορειοδυτικά της Ρώμης και ακολουθούσαν παρακείμενες πορείες. Το νερό αυτό ήταν χαμηλότερης ποιότητας από άλλα νερά που προέρχονταν από ασβεστολιθικά στρώματα, αλλά ήταν πολύτιμο διότι τροφοδοτούσε τη Naumachia, μύλους, και συστήματα άρδευσης. Γι’ αυτόν τον λόγο, στο πέρασμα των αιώνων, τα δύο υδραγωγεία υπέστησαν καταστροφές από εισβολείς. Αποτελούν ένα σπάνιο παράδειγμα ενοποιήσεων, μετασχηματισμών, και αποκατάστασης αρχαίων υδραγωγείων που συνδέονται άρρηκτα με διάφορες εποχή.

Το υδραγωγείο Alsietina, το οποίο κατασκευάστηκε το έτος 2 π.Χ. από τον αυτοκράτορα Αύγουστο, τροφοδοτούσε τη Ρώμη με νερό που συνέλεγαν από τη λίμνη Alsietina (μια μικρή λίμνη η οποία σήμερα είναι γνωστή ως Laco Martignano, κοντά στη μικρή πόλη Bracciano), και έφτανε μέχρι την περιοχή Τραστέβερε της Ρώμης. Ο κύριος σκοπός του ήταν να παρέχει νερό για την φημισμένη λίμνη των ναυμαχιών, καθώς και για το αρδευτικό σύστημα στους κήπους του αυτοκράτορα Αυγούστου.

Το υδραγωγείο του Τραϊανού: Το έτος 109 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Τραϊανός κατασκεύασε ένα νέο υδραγωγείο το οποίο ακολουθούσε εν μέρει την πορεία του υδραγωγείου Alsietina. Το υδραγωγείο ξεκινούσε από το θέρετρο Manthianus (βορειοδυτικά της λίμνης Bracciano) μέχρι τη Ρώμη, ακολουθώντας την περίμετρο της λίμνης Bracciano (λίμνη Sabatinus) από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. Το υδραγωγείο συγκέντρωνε νερό που πήγαζε από τις πηγές της οροσειράς Sabatini. Στόχος ήταν να εξασφαλιστεί η τροφοδοσία νερού για την πόλη της Ρώμης, καθώς το προγενέστερο υδραγωγείο Alsietina δεν επαρκούσε πλέον, επειδή η χαμηλότερη στάθμη του νερού της λίμνης επέφερε μια σπάνια εκρροή λημμάτων. Το υδραγωγείο ήταν σε χρήση για πολλούς αιώνες.

Το 1605 ο Πάπας Παύλος V θέλησε να αυξήσει τη φέρουσα ικανότητα του υδραγωγείου του Τραϊανού, ώστε να τροφοδοτήσει με νερό το λόφο Janiculum και το Βατικανό. Το έργο αυτό παρείχε μια άμεση σύνδεση μεταξύ της λίμνης Bracciano και του υδραγωγείου του Τραϊανού. Η αποκατάσταση του υδραγωγείου υπήρξε τόσο σημαντική που το ανώτερο τμήμα του υδραγωγείου του Τραϊανού σχεδόν εγκαταλείφθηκε και η πλινθοδομή μετονομάστηκε σε υδραγωγείου του Πάπα Παύλου.

Τη δεκαετία του 1980 η ανάγκη της Ρώμης για μεγαλύτερη τροφοδοσία σε πόσιμο νερό οδήγησε στην κατασκευή νέου αγωγού από τη λίμνη Bracciano έως την πόλη της Ρώμης. Ο αγωγός, συλλέγοντας νερό από τη λίμνη, ακολουθεί την πορεία του υδραγωγείου του Πάπα Παύλου και συμπεριλαμβάνει πρόγραμμα για τον καθαρισμό της λεκάνης απορροής του Bracciano. Ο αγωγός σταματά στην περιοχή Trionfale της Ρώμης, όπου το νερό περνά μέσα από εγκαταστάσεις καθαρισμού.